We hebben allemaal wel eens als het helder was en we buiten waren een korte lichtflits aan de hemel gezien, de zogenaamde vallende ster.

Oorsprong is een komeet

De oorsprong van de meeste meteoren is een komeet. Als een komeet in de buurt van de zon komt laat hij een spoor van stof achter welke de bron vormt voor meteoren. Stofdeeltjes groter dan één honderdste millimeter blijven in de buurt van de baan van de komeet. Deze deeltjes, meteoroïden genaamd, blijven niet precies de baan van de komeet volgen, maar verspreiden zich langzaam. Het gevolg hiervan is dat er een grote band van stof ontstaat rond de komeetbaan. Als de aarde in de buurt van zo'n band stof komt, kan het stof op de aarde botsen en er ontstaat een meteoor oftewel een vallende ster

Zowel de aarde als de meteoroïden bewegen zich met enorme snelheid rond de zon. De aarde heeft een snelheid van ongeveer 32 kilometer per seconde (ruim 100.000 kilometer per uur). De meteoroïden hebben meestal een iets hogere snelheid, zo'n 40 kilometer per seconde. De snelheid waarmee de meteoroïde uiteindelijk op de aarde botst, is afhankelijk van de richting waarin de meteoroïde de aarde nadert. Moet hij de aarde inhalen, dan zal de snelheid ziet zo enorm groot zijn. Botst de meteoroïde recht op de aarde, dan kan die snelheid ongeveer 72 kilometer per seconde bedragen

De botsing

Een meteoor ontstaat als een meteoroïde in de aardse atmosfeer terecht komt. De atmosfeer van de aarde is niet scherp begrensd maar wordt op grote hoogte steeds ijler. De meteoroïde komt met zo'n enorme snelheid op de aarde af dat de druk op 100 kilometer een enorme wrijving oplevert (op deze hoogte heerst een voor aardse begrippen vacuüm). De meteoroïde gaat gloeien en wordt zo warm dat er een enorme hoeveelheid licht vanaf komt. Vanaf dit moment gebruiken we de naam meteoor. Ook de lucht waar de meteoor doorheen raast, wordt zeer sterk opgewarmd. De combinatie van het deeltjes en de lucht leveren een verschijnsel op dat met het blote oog gezien kan worden. De helderheid van de meteoor hangt vooral af van de massa van het deeltje. De zwakste meteoor die nog met het blote oog gezien kan worden weegt enkele milligrammen. Een meteoor zo helder als de helderste sterren weegt 0,1 gram terwijl de helderste vuurbollen een gewicht hebben enkele grammen tot in de kilogrammen. De zeer hoge temperatuur zorgt ervoor dat een groot gedeelte van de meteoroïde verdampt. Tot een massa van ongeveer één kilogram gebeurt dit volledig. Als de meteoroïde zwaarder is, zijn er twee mogelijkheden:

1) Het afremmen van de meteoroïde duurt nog geen seconde. Als een zware meteoroïde de atmosfeer binnenkomt, dan kan dat te kort zijn om hem geheel te laten verdampen. Komt de meteoroïde met een grote snelheid de atmosfeer binnen, dan knalt hij vaak uit elkaar

 2) Als de meteoroïde wat langzamer de atmosfeer binnenkomt, bestaat er een (kleine) kans dat hij de klap wel overleeft. Het overblijfsel wordt afgeremd en komt in een vrije val met een snelheid van 400 kilometer per uur op de grond of in de zee terecht. We spreken dan van een meteoriet.

De radiant

Alle meteoroïden die dezelfde komeet als oorsprong hebben, bewegen in ongeveer dezelfde baan. De meteoroïde lijken van de aarde uit gezien allemaal uit één punt te komen, de radiant. De benaming van meteorenzwermen hangt hiermee samen. Het sterrenbeeld waar de radiant tijdens de grootste activiteit ligt levert de naam van de meteorenzwerm op.

In augustus is er een zwerm actief in het sterrenbeeld Perseus, de Perseïden

Het activiteitverloop

De activiteit van een meteorenzwerm is niet constant. Meer meteoren geeft een grotere activiteit. Wanneer de activiteit het grootst is spreken we van het maximum. De activiteit van een meteorenzwerm wordt uitgedrukt in uurfrequentie: het aantal meteoren dat door de waarnemer per uur gezien wordt.

Overzicht van de actiefste meteorenzwermen

De normale maxima van meteorenzwermen treden elk jaar op. Soms kunnen de omstandigheden wel een wat variëren, maar elke zwerm levert elk jaar wel een duidelijk maximum.Gaat de aarde, als de komeet in de buurt van de zon is, door de meteoroïdenwolk heen, dan kan het gebeuren dat er veel grotere aantallen meteoroïden op de aarde botsen dan normaal. Een normale meteorenzwerm komt meestal niet boven de 100 meteoren per uur. Als de aarde door zo'n wolk met een veel groter aantal meteoroïden beweegt kan het aantal zichtbare meteoren op wel 100.000 per uur uitkomen. We spreken dan van een sterrenregen. Dit komt echter zeer zeldzaam voor

Meteorieten

Meteorieten zijn zeldzaam. Nog niet eens zozeer omdat ze niet zo vaak op aarde vallen: men schat bijvoorbeeld, dat er bijna ieder jaar wel ergens in Nederland een meteoriet met een gewicht van tenminste 100 gram neerkomt. Het grootste probleem is dat de meeste op aarde neerkomende meteorieten nooit gevonden worden. Velen vallen ergens in een onbewoond gebied, in een woestijn, in zee of een moeilijk toegankelijk oerwoud of gebergte. Meteorieten die wel in bewoond gebied vallen, worden vaak niet als zodanig herkend omdat ze voor een leek niet te onderscheiden zijn van een gewone steen. De meeste meteorieten worden alleen gevonden als iemand toevallig de meteoriet heeft zien neerkomen, of als de meteoriet op een dusdanige plaats terecht gekomen is dat het wel 'vreemd' moet zijn daar een 'steen' te vinden. In Nederland zijn er tot nu toe maar vier meteorieten gevonden en bewaard gebleven. Drie van de meteorieten (Uden 1840, Utrecht 1843 en Ellemeet 1925) zijn herkend omdat iemand ze had zien vallen. De vierde (Glannerbrug 1990) werd ontdekt omdat hij op een huis terecht was gekomen en daarbij een gat dwars door het dak had geslagen.

Soorten meteorieten

We kunnen meteorieten onderverdelen in: 1) Steenmeteorieten 2) IJzermeteorieten 3) Steen-ijzermeteorieten

Steenmeteorieten bestaan voor het grootste deel uit steenachtig materiaal. 94% van alle meteorieten behoort tot de steenmeteorieten.

IJzermeteorieten bestaan nagenoeg geheel uit een mengsel van ijzer en nikkel. 5% van alle meteorieten behoort tot de ijzermeteorieten.

Steen-ijzermeteorieten bestaan uit een mengsel van nikkel-ijzer en steenachtig materiaal, in een fifty-fifty verhouding. De soort is zeer zeldzaam, slechts 1% van alle meteorieten.